Wirus RSV coraz częściej zagraża seniorom. Eksperci alarmują o powikłaniach

Wirus RSV, znany dawniej głównie jako patogen wywołujący infekcje u dzieci, obecnie coraz wyraźniej zagraża seniorom. Wzrost liczby zakażeń, cięższe przebiegi choroby u osób starszych oraz rosnące ryzyko powikłań pokazują, jak ważne jest zrozumienie tego groźnego wirusa, jego objawów oraz metod ochrony przed nim.

 

Coraz silniejsza fala zakażeń wśród osób starszych

Wirus RSV, przenoszony drogą kropelkową oraz poprzez kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami, powoduje objawy takie jak gorączka, kaszel, katar i ogólne osłabienie. Jednak u osób powyżej 65. roku życia infekcja częściej prowadzi do zapalenia oskrzeli i płuc lub nasilenia istniejących chorób przewlekłych.

W ostatnich miesiącach 2025 roku Polska odnotowała aż 91 653 potwierdzone zakażenia RSV. To niemal 140% wzrost w porównaniu z analogicznym okresem 2024 roku, kiedy to stwierdzono 37 810 przypadków. Przyczyny tego wzrostu mogą być różne – od zwiększonej wykrywalności, przez przywrócenie sezonowego charakteru zakażeń po latach zakłóceń, aż po naturalną podatność starszych osób. Skutki są jednak takie same: więcej wizyt lekarskich, hospitalizacji i obciążenie oddziałów chorób płuc oraz interny.

 

Dla pacjentów cierpiących na choroby przewlekłe spokojny początek infekcji może nagle przejść w poważne duszności, które wymagają tlenoterapii lub innego wsparcia medycznego. Zrozumienie mechanizmów, które sprawiają, że RSV jest dla seniorów tak groźny, jest kluczowe dla skutecznej profilaktyki i opieki.

 

Dlaczego wirus RSV u seniorów przebiega ciężej?

Układ odpornościowy osób starszych reaguje wolniej i mniej skutecznie, co powoduje szybkie rozprzestrzenianie się wirusa w dolnych drogach oddechowych. Ponadto, comorbidity jak POChP, astma, niewydolność serca czy cukrzyca zwiększają prawdopodobieństwo powikłań oraz wydłużają czas rekonwalescencji.

Zakażenie RSV może prowadzić do destabilizacji ogólnego stanu zdrowia, a także sprzyja infekcjom bakteryjnym wymagającym szybkiej konsultacji lekarskiej. W praktyce medycznej zwraca się uwagę na takie symptomy jak:

• kaszel,
• świszczący oddech,
• obniżona tolerancja wysiłku,
• uczucie ucisku w klatce piersiowej.

Te objawy bywają często mylone z zaostrzeniem przewlekłych chorób, co opóźnia właściwą diagnozę i wdrożenie leczenia. Pilnej oceny wymagają symptomy niewydolności oddechowej, sinica, narastająca duszność czy dezorientacja – zwłaszcza u osób korzystających z leków moczopędnych lub mających ograniczoną rezerwę krążeniowo-oddechową.

Specjaliści podkreślają, że nawet pozornie łagodny epizod infekcji u seniora może uruchomić kaskadę poważnych problemów zdrowotnych.

 

Skutki kliniczne i powikłania zakażeń RSV

Ciężkie przebiegi RSV u seniorów skutkują częstszą hospitalizacją oraz długotrwałym powrotem do zdrowia. Zaburzenia w funkcjonowaniu układu oddechowego mogą się utrzymywać nawet tygodniami, a niektórym pacjentom konieczna jest rehabilitacja oddechowa czy zmiana terapii chorób towarzyszących.

Najgroźniejsze powikłania to zapalenie płuc, ostre zaostrzenie POChP, zaostrzenie niewydolności serca oraz odwodnienie prowadzące do zaburzeń elektrolitowych. Chociaż hospitalizacja bywa niezbędna, wiąże się także z ryzykiem osłabienia organizmu, spadku mobilności oraz zakażeń szpitalnych.

W badaniach klinicznych wskazuje się, że objawy mogą utrzymywać się długo po opuszczeniu szpitala, a nawet do roku po ciężkim zakażeniu umiera nawet 25% hospitalizowanych seniorów. Śmiertelność na oddziałach sięga 5–6%. Te szokujące dane są podstawą do dyskusji na temat tego, komu i kiedy proponować ochronę oraz jak zorganizować wsparcie po leczeniu.

 

Profilaktyka – klucz do ochrony seniorów przed RSV

Ochrona przed RSV u osób starszych opiera się przede wszystkim na kilku istotnych działaniach:

• szczepienia,
• unikanie nadmiernej ekspozycji na źródła zakażenia,
• wczesne rozpoznawanie oraz reagowanie na objawy.

W codziennym życiu znaczenie mają proste nawyki, takie jak częste mycie rąk, regularne wietrzenie pomieszczeń czy unikanie bliskiego kontaktu z osobami przeziębionymi. W sezonach zwiększonej transmisji wirusa zaleca się również stosowanie masek w zatłoczonych miejscach.

Nie mniej ważna jest rola lekarza podczas sezonowych konsultacji – pozwalają one na ocenę aktualnego stanu zdrowia, dostosowanie terapii chorób przewlekłych oraz planowanie działań profilaktycznych.

Od 1 października 2025 roku Seniorzy powyżej 65. roku życia mają możliwość bezpłatnego szczepienia przeciwko RSV. Ta zmiana stanowi ważny krok w zwiększeniu ochrony najbardziej narażonych oraz zachętę do korzystania z nowoczesnych metod zapobiegania chorobie.