To stało się z ciałem Sławosza. Tak wygląda po powrocie z kosmosu, czeka go rehabilitacja

Polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski wraca na Ziemię po misji Ax-4

Po dwutygodniowym pobycie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, w kapsule Dragon Grace, polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski bezpiecznie powrócił na Ziemię. Obecnie jego ciało musi stopniowo przystosowywać się do ziemskich warunków, a przed nim intensywna rehabilitacja oraz szeroki zakres badań medycznych.

Bezpieczne lądowanie i pierwsze kroki po powrocie

Kapsuła Dragon z ekipą misji Ax-4 wodowała na Pacyfiku niedaleko wybrzeża Kalifornii o godzinie 11:30 czasu polskiego. Choć lot trwał 22 godziny i przebiegł zgodnie z planem, to tuż przed lądowaniem nastąpił kilkuminutowy blackout – zjawisko spowodowane warstwą zjonizowanej materii powstającej podczas wejścia kapsuły w atmosferę.

Po wodowaniu, statek zabezpieczyły łodzie ratunkowe, a załoga została przewieziona na pokład statku Shannon firmy SpaceX należącej do Elona Muska. Tam astronauci, w tym Sławosz Uznański-Wiśniewski, przeszli pierwsze badania medyczne. Następnie helikopterem przetransportowano ich na ląd, skąd skierowani zostali do odpowiednich ośrodków specjalistycznych na dalszą opiekę i diagnostykę.

Welcome back to Earth, #Ax4! Today the Dragon spacecraft successfully splashed down marking the end of their successful mission to the International Space Station.
— Axiom Space (@Axiom_Space) July 15, 2025

Wpływ mikrograwitacji na organizm – co się zmieniło?

Warunki mikrograwitacji, jakie panowały podczas pobytu na ISS, stanowią ogromne wyzwanie dla ludzkiego ciała. Brak grawitacji powoduje przesunięcie płynów ustrojowych w górę, co skutkuje opuchlizną twarzy i uczuciem zatkanych zatok. Dodatkowo, wielu astronautów doświadcza utraty masy mięśniowej oraz osłabienia kości. Także układ odpornościowy może zostać znacząco osłabiony w trakcie podróży kosmicznej.

Po powrocie ciało Sławosza będzie zmuszone na nowo nauczyć się funkcjonowania w normalnej grawitacji. Mogą pojawić się kłopoty z utrzymaniem równowagi, zawroty głowy i dezorientacja, przez co niezbędna stanie się staranna rehabilitacja po misji, nawet gdy trwała zaledwie dwa tygodnie.

Zwiększone ryzyko nowotworów – zagrożenie promieniowaniem kosmicznym

Astronauci podczas pobytu poza Ziemią są narażeni na znaczące dawki promieniowania kosmicznego, co zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów skóry, w tym czerniaka. Jak podkreśla dr Piotr Grzyb:

„Zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio poprzez wolne rodniki, promieniowanie wpływa na podwyższone ryzyko zmian nowotworowych. Dlatego konieczne jest długoterminowe monitorowanie zdrowia astronautów.”

Przed misją i po jej zakończeniu wykonywane są szczegółowe fotografie zmian skórnych astronautów, aby móc na bieżąco oceniać wszelkie niepokojące symptomy.

Choroba kosmiczna – objawy i jak sobie z nią radzić

Sławosz mógł także doświadczyć tak zwanej choroby kosmicznej, która dotyka nawet połowę astronautów podczas pobytu w mikrograwitacji. Typowe symptomy to dezorientacja, nudności, brak apetytu oraz spadek sprawności motorycznej. Na szczęście te objawy z reguły ustępują samoistnie w ciągu kilku dni po powrocie na Ziemię.

Każdy astronauta przechodzi tę przypadłość w różnym nasileniu, a niekiedy pomaga tzw. „skala Garna” – żartobliwe oznaczenie intensywności objawów wg doświadczeń jednego z astronautów.

Rehabilitacja i badania w specjalistycznym ośrodku w Kolonii

Po zakończeniu misji Ax-4, Sławosz zostanie skierowany do Europejskiego Centrum Astronautów (ESA) oraz ośrodka Envihab Niemieckiego Centrum Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (DLR) w Kolonii. Tam przejdzie kompleksową ocenę stanu zdrowia oraz szereg badań diagnostycznych.

Podczas dwóch tygodni intensywnej terapii i monitoringu, specjalistyczna kadra medyczna będzie wspierać astronautę w powrocie do pełnej sprawności. Szczegółowo badany będzie m.in. wpływ promieniowania, które oddziałuje także na skórę i układ odpornościowy.

Źródła: Polskie Radio, ESA, Axiom Space