2 tys. zakażeń HIV w niecały rok – alarmujące dane z Polski

Wzrost zakażeń HIV w Polsce budzi niepokój

W ostatnich latach w Polsce znacząco wzrosła liczba zachorowań na choroby przenoszone drogą płciową. W ciągu zaledwie 10 miesięcy 2024 roku wykryto niemal 2 tysiące nowych zakażeń wirusem HIV. Eksperci podkreślają, że bez podjęcia skutecznych działań w zakresie profilaktyki, edukacji oraz leczenia sytuacja może się jeszcze pogorszyć.

 

Czym jest wirus HIV i jakie niesie zagrożenia?

Wirus HIV to czynnik powodujący stopniowe wyniszczanie układu odpornościowego. Jeśli nie jest leczony, w terminalnym stadium zakażenia rozwija się AIDS – zespół nabytego upośledzenia odporności organizmu. Wówczas organizm staje się bezbronny wobec infekcji i nowotworów, które u zdrowych osób nie stanowią poważnego zagrożenia.

Od 1985 roku w Polsce zdiagnozowano zakażenie HIV u ponad 35 tysięcy osób. Jednak ostatni gwałtowny wzrost nowych przypadków wywołuje poważne obawy – większość infekcji zarejestrowano wśród Polaków, choć wśród nich coraz częściej pojawiają się też migranci.

Przełom w diagnostyce i leczeniu HIV

W maju 2025 roku wprowadzono do podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) testy przesiewowe na HIV, co znacząco ułatwiło wczesne wykrywanie zakażeń. Do tej pory testy były dostępne tylko w punktach anonimowych i bezpłatnych konsultacji.

Leczenie antyretrowirusowe (ARV) umożliwia kontrolę wirusa i zapewnia dobrą jakość życia pacjentom. Co ważne, osoby skutecznie leczone przez co najmniej sześć miesięcy, u których poziom wirusa jest niewykrywalny, nie zakażają swoich partnerów seksualnych. Ta zasada „niewykrywalny = niezakaźny” to obecny medyczny standard potwierdzony badaniami naukowymi.

 

Profilaktyka – skuteczna broń przed HIV

Nowoczesna medycyna oferuje również profilaktykę przed i po kontakcie z wirusem HIV, znaną jako PrEP (profilaktyka przedekspozycyjna) oraz PEP (profilaktyka poekspozycyjna). Polega ona na przyjmowaniu leków, które zmniejszają ryzyko zakażenia nawet o ponad 90% przy regularnym stosowaniu zgodnie z zaleceniami.

Niestety, w Polsce profilaktyka PrEP jest nadal dostępna tylko odpłatnie – koszt miesięcznej terapii wynosi około 160–200 zł. Pojedyncze tysiące osób z niej korzystają, podczas gdy w niektórych krajach, takich jak USA czy Brazylia, programy te zostały wdrożone na skalę ogólnokrajową. Eksperci, w tym krajowy konsultant prof. Miłosz Parczewski, wzywają do ustanowienia w Polsce bezpłatnego programu PrEP, który podniósłby dostępność tej formy ochrony dla grup ryzyka, do których zaliczają się m.in. mężczyźni mający kontakty seksualne z mężczyznami (MSM), osoby z dużą liczbą partnerów i pracownicy seksualni.

 

Edukacja kluczem do walki z HIV

Mimo dostępnych metod leczenia i profilaktyki, problemem pozostaje ciągły brak świadomości społecznej na temat HIV. Jedynie około 10% dorosłych Polaków kiedykolwiek wykonało test na obecność wirusa. Jednocześnie szacuje się, że aż 18–22% zakażonych nie wie o swojej infekcji, co sprzyja nieświadomemu rozprzestrzenianiu się choroby.

Lekarze i specjaliści apelują o pilne zwiększenie nakładów na kampanie edukacyjne, które pomogą przełamać tabu i zmniejszyć lęk związany z HIV. Bez szerokiej edukacji i wsparcia publicznego, nawet najlepsze terapie i programy zapobiegania nie przyniosą oczekiwanych rezultatów.

W ciągu 10 miesięcy 2024 roku w Polsce zanotowano blisko 2 tysiące nowych przypadków zakażeń HIV. To sygnał alarmowy mówiący o konieczności pilnych działań – mówi prof. Miłosz Parczewski.